دماوند؛ دیو سپیدی پای در بند
تاریخ انتشار: ۱۳ تیر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۳۹۹۳۱۶
دماوند کوهی که به دیوی سپید تشبیه شده؛ مدتهاست در بند تخریبهای انسانی گرفتار شده و امروزه با آسیبها و بحرانهای متعددی روبهروست. مدیر انجمن دیدهبان کوهستان میگوید: اولین و مهمترین آسیب ناشی از صدمات وارد شده بر دماوند بر آبخیزها و منابع آبی کشور تاثیرگذاشته است.
به گزارش ایران اکونومیست، دماوند کوهی در شمال ایران است و در مرز دو استان مازندران و تهران قراردارد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
کوه دماوند در داستانهای اساطیری ایرانزمین جایگاه خاصی دارد و سیاهچالهای در شاهنامه است که ضحاک را در آن به بند کشیده شد. برخی قدیمیان شنیدن صداهایی از این کوه را نالههای او میدانند. شعری که ملک الشعرای بهار برای دماوند با عنوان «ای دیو سپید پای در بند» سروده است نیز نماد فرهنگی دماوند را برای ما پررنگتر کرده است. در حال حاضر علاوه بر اینکه دماوند میراث طبیعی کشور ما است، میراث معنوی ما نیز محسوب میشود.
بیشتر بخوانید: دماوند چگونه نماد فرهنگی شد؟
به جهت اهمیت بسیار بالای دماوند از جهات مختلف محیط زیستی، فرهنگی و اساطیر ایرانی ۱۳ تیرماه را به نام «روز ملی دماوند» نامگذاری کردهاند. این روز با اساطیر ما پیوند خورده است ولی این اقلیم زیبا در سالهای اخیر با تهدیدات مختلفی از جمله وقف شدن پلاکهای دماوند، معدنکاوی و کمتوجهی برخی کوهنوردان به اصول زیستمحیطی مواجه شده است.
عباس محمدی در گفتوگو با ایران اکونومیست دماوند را مهمترین و مرتفعترین کوه ایران دانست که نماد سرزمین ایران و کوهستانهای کشور است.
وی آسیبهایی که به دماوند وارد شده است را مانند آیینهای دانست که نشاندهنده آسیبهای وارد شده به تمام کوهستانهای کشور است و اظهار کرد: اولین اثر این آسیبها ایجاد مشکل در تامین آب کشور است چراکه در سرزمین خشکی مانند ایران، منبع آبی کاملا بهصورت مستقیم و غیرمستقیم به کوهستانها وابسته هستند. کوهها با جذب ابرها و نگهداشتن بارش، آب را تامین میکنند.
این کارشناس محیط زیست به آسیبهای وارد شده به دماوند اشاره کرد و گفت: اولین و مهمترین آسیب به آبخیزهای کشور است. چرای بیرویه دام نیز معضل بسیارجدی و پیچیدهای را برای کوهها ایجاد کرده است. معدنکاوی و دیگر دستاندازیها مشکل بسیار بزرگی را نیز برای منابع آبی کشور ایجاد کردهاند. خاصیت نگهداری آب در کوهستانها با توجه به این موارد دچار اختلال شده یا از بین رفته است.
وقف دماوند و آسیبهای محیط زیستیمحمدی به موضوع وقف بخشی از کوه دماوند اشاره کرد و توضیح داد: وقف بر مالی است که قصد استفاده اقتصادی بهصورت ساختوساز، مواد معدنی یا در بهترین حالت ایجاد باغ و مزرعه از آن را دارند. دماوند و بسیاری از کوههای ایران قابلیت چنین استفادهای را ندارند چراکه بر دامنههای پر شیب به هیچ عنوان نباید به نظام طبیعی کوهستان آسیب زد. این تغییر کاربری در محیط کوهستانی باعث از بینبردن پوشش گیاهی میشود که طی هزاران سال جهت حفظ خاک و ارتباط موجود بین فضای خاص کوهستانی با گیاهان به وجود آمده است. در این حالت اولین آسیب، عدم جذب آب است.
وی افزود: در حدود ۱۸ سال گذشته بحث وقف زمینهای دماوند مطرح بوده است. وقف بخشی از دماوند به جهت پیگیریهای مردمی و بازخورد مطالب نوشته شده در فضای عمومی با دستور قضایی و پیگیری نهادهای مرتبط برطرف شد و به نظر میرسد سند وقفی ابطال شد و بنابر اعلام رسمی سند آن به نام سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری شده است.
معدنکاوی دماوند را از بین می بردمدیر انجمن دیدهبان کوهستان به مشکل معدنکاوی در دماوند اشاره کرد و گفت: انجمنهایمردمی مانند انجمن کوهنوردان و دوستداران دماوند این موضوع را پیگیری میکردند. معدنهای پوکههای ساختمانی بر اثر همین پیگیریها تعطیل شد که البته در حال حاضر بهصورت غیرقانونی و در سطح کوچکتر از این معادن استفاده میشود. در گذشته بهصورت آشکار روزانه دهها کامیون پوکههای ساختمانی را جابهجا میکردند و امروزه با نیسان و وانتبارهای کوچکتر در طول روز پوکه و سنگ برداشت میکنند. بعضا برای برداشت غیرقانونی سنگ و پوکههای ساختمانی راهی را از طریق جاده خاکی نیز بهصورت غیرمجاز ایجاد میکنند.
محمدی تفاوتی برای بهرهبرداری سطحی از محیط کوهستان با کار پیچیده و صنعتی در معدن قائل نشد و توضیح داد: بهرهبرداری سطحی نیز مانند معدنکاوی «موریانهوار» است و بهصورت آهسته باعث آسیب به کوهستان میشود. آسیب معدن بهصورت آشکار است و بهرهبرداری سطحی بهصورت نامحسوس باعث خرابی ناگهانی خواهدشد.
این فعال محیط زیست خاطرنشان کرد: دماوند دارای پنج معدن بزرگ بود که تعطیل شدند اما با اینکه اثرات مخرب معدنکاوی کاهش پیدا کرده اما این معادن همچنان به عنوان یک تهدید وجود دارند.
وی بهطور کلی به کوهستانهای ایران اشاره کرد که معادن سنگ، شن و ماسه معضل جدی و خطرناکی برای آنها هستند و اظهار کرد: به نظر من برداشت سنگ، شن و ماسه از کوههای ایران اساسا کار معدنی نیست ، نمیتوانیم فروش کوهستان را به اسم معدن بزنیم.
مدیر انجمن دیدهبان کوهستان معدن را برای برداشت کالای ارزشمند و ضروری از دل زمین و کوهستان دانست که باعث آسیب به ظاهر آن نیز نشود و توضیح داد: سنگ ساختمانی و برداشت شن و ماسه از نقاط مختلف دماوند و به این میزان هیچ ضرورتی ندارد و باید برای آنها جایگزین قرارداد.
وی به جایگزین پوکههای ساختمانی، شن و ماسه برداشتشده از دماوند اشاره کرد و افزود: در حال حاضر جایگزینهای صنعتی برای این پوکهها وجود دارد اما با برداشت شن و ماسه تمام کوهها حتی جنگل های ارزشمند منطقه هیرکانی و زاگرس آسیب دیدهاند.
محمدی به عدم بازیافت نخالههای ساختمانی اشاره کرد و گفت: در ایران ساختمانسازی بسیار رواج دارد در حالی که عمر مفید ساختمانها بسیار پایین است. نخالههایی که بهطور دائم بر اثر تخریب ساختمان تولید میشوند، در صورت بازیافت محیط زیست کمتر آسیب میبیند و از نظر آلودگی نخالهها میتوانیم آنها را به شن و ماسه برای ساختمانسازی مجدد تبدیل کنیم.
وی خاطرنشان کرد: به جای بازیافت نخالهها، برای برداشت شن و ماسه به منظور ساختمانسازی به رودخانهها و جنگلهای ارزشمند مازندران و لرستان آسیب میزنیم.
این کارشناس محیط زیست تاکید کرد: هیچ ضرورتی برای استفاده از سنگ در نمای ساختمانها وجود ندارد. میتوان از گرانیت و مرمریت استفاده کرد. خودداری از استفاده از گرانیت و مرمریت به قیمت تخریب هزاران هکتار از بهترین کوهستانهای ایران تمام میشود.
مدیر انجمن دیدهبان کوهستان ضمن اشاره به کوهستان کرکس استان اصفهان، افزود: کوهستان کرکس تامینکننده مهم آب برای دشت اصفهان، نطنز و دهها روستای تاریخی اطراف این کوهستان است و در حال حاضر از بسیاری از نقاط این کوه زیبا و آبخیز مهم سنگ برداشت میکنند. سنگهایی صادراتی که نیاز داخل کشور را نیز برطرف نمیکنند؛ به عبارتی به بدترین شکل سنگ و خاک کشور را به بیگانگان میدهیم.
وی به مجموعه آسیبرسانیهای نامحسوس در حوزه دماوند اشاره کرد که افراد علاقهمند پیگیر این آسیبها هستند و اظهار کرد: چرای بیرویه دام به تعداد بیش از ظرفیت مراتع از این موارد است. چرای زودهنگام در اوایل فروردین که برف روی زمین دیده میشود در کوهپایهها بسیار زیاد انجام میشود و چرای دیرهنگام در پاییز که دام دیر از مرتع خارج میشوند؛ به عبارتی زمین فرصت زایش ندارد و بدین جهت بیشتر گیاهان مرغوب علوفهای در آستانه انقراض هستند یا از بین رفتهاند.
این فعال محیط زیست به آسیب دیگری که بر اثر مداخلات انسانی صورت میگیرد، اشاره کرد و گفت: دامداران برای تامین سوخت به منظور پختن غذا و آمادهسازی چای از انواع گیاهان گون و گیاهانی که شاخه و قسمتهای چوبی دارند، استفاده میکنند. این موضوع بسیار قابل تامل است چراکه در کشوری که سرشار از منابع نفت و گاز است، هنوز سیستمی تعبیه نشده است که دامداران برای سوخت و مصرف شخصی از گیاهان ارزشمند مراتع بهربرداری نکنند.
کوهنوردی و آسیبهایشمدیر انجمن دیدهبان کوهستان ضمن اشاره به کوهنوردی بسیار متراکم در دماوند، کوهنوردی را نیز تهدیدی برای کوهستانها دانست و گفت: در حالحاضر کوهنوردی در گروههای بسیار بزرگ انجام میشود. در تابستانها بعضا تا چند هزار نفر در یک روز در دامنههای دماوند مستقر میشوند.
محمدی یکی دیگر از مشکلات اساسی را نبود ضابطه برای کوهنوردی در ایران دانست و افزود: صعود در فصل مناسب، تعیین تعداد کوهنوردان برای صعود در هر مسیر، خودداری از افزایش مسیرهای کوهنوردی و ضرورت صعود از راههای پاکوب، خودداری از ایجاد راه فرعی، موظف و مکلف بودن افراد به برگرداندن زبالههای تولیدشده و چگونگی مدیریت فضولات از مواردی است که نیازمند تدوین و اعمال ضوابطی است.
وی افزود: دستورالعمل خاص و مشخصی درباره هیچ یک از این موارد نداریم و اعمال مقرراتی نیز صورت نمیگیرد. برخی کوهنوردان نیز نسبت به این مسائل کمتوجه یا بیتوجه هستند.
محمدی در پایان به لزوم تدوین و اعمال مقرراتی درباره کوهنوردی تاکید کرد و یادآور شد: بنابر قوانین تدوینشده کوهنوردان در فصل مشخص، به تعداد مشخص و با رعایت قوانین مشخص شده باید کوهنوردی را انجام دهند تا آسیبرسانی به کوهستانها را به حداقل برسانیم.
منبع: خبرگزاری ایسنا برچسب ها: وقف دماوند ، معدن کاوی ، کوهنوردی ، روز ملی دماوند ، چرای بی رویه دام
منبع: ایران اکونومیست
کلیدواژه: وقف دماوند معدن کاوی کوهنوردی روز ملی دماوند چرای بی رویه دام دماوند اشاره حال حاضر کوهستان ها معدن کاوی شن و ماسه نخاله ها ترین کوه وارد شده آسیب ها پوکه ها کوه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۳۹۹۳۱۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
خودکشی ایرانی ها، کمتر از میانگین جهانی
بنا به این گزارش، عبدالرضا پازوکی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی ایران، از برگزاری همایش ملی پیشگیری از خودکشی، در 25 و 26 شهریور 1403 در سالن همایشهای بینالمللی رازی خبر داد و گفت: شمار خودکشی در ایران کمتر از میانگین جهانی و 6.8 مورد در 100 هزار نفر جمعیت است.رئیس دانشگاه علوم پزشکی ایران، در نشست مقدماتی برگزاری این همایش، با ابراز خرسندی از اینکه با وجود سیاهنمایی رسانههای معاند شمار خودکشی در ایران کمتر از متوسط جهانی است، در ادامه اظهار کرد: براساس آمارهای جهانی میانگین خودکشی در دنیا 11 در 100 هزار نفر جمعیت و در ایران 6.8 در 100هزار نفر جمعیت است، با این وجود در کشور مسلمان حتی یک مورد خودکشی هم گناه است. وی با اشاره به آمار خودکشی در کشورهای اسکاندیناوی بهعلت شرایط خاص جغرافیایی، محیطی و نور کم در این کشورها گفت: این نشست مقدمات اجرایی برای تحقق کارهای علمی در همایش ملی پیشگیری از خودکشی در شهریور1403 است تا برای پیشگیری از خودکشی با تبعات فراوان برای خانواده و جامعه، اقدام موثری انجام شود. رئیس دانشگاه علوم پزشکی ایران، با اشاره به آیه 32 سوره مائده درباره اهمیت نجات جان انسانها، خاطرنشان کرد: براساس توصیههای الهی و دین مبین اسلام بحث نجات انسان و پیشگیری از خودکشی برای دانشگاههای علوم پزشکی با وظیفه حفظ و ارتقاء بهداشت و درمان در کشور یک تکلیف است.تأکید بر ضرورت حفظ تقسیم کار برای پیشگیری از خودکشی در کشور
در ادامه این نشست، حمید یعقوبی، رئیس جمعیت علمی پیشگیری از خودکشی، با تشریح اهداف همایش ملی پیشگیری از خودکشی در ادامه تصریح کرد: یکی از اهداف برگزاری این همایش تهیه نقشه بومی پیشگیری از خودکشی با استفاده از تجارب جهانی است، در عینحال باید علل خودکشی در ایران بیشتر شناسایی شوند که این همایش میتواند زمینهساز این مسأله باشد. وی، با اشاره به مقایسه آمار جدید خودکشی در ایران نسبت به سالهای گذشته در ادامه بر ضرورت تقویت پیشگیری از خودکشی تأکید و تصریح کرد: براین اساس باید برای کاهش پدیده خودکشی در کشور تقسیم کار ملی انجام شود که باید در این زمینه سازمان ملی صدا و سیما، حوزه علمیه و سازمان تبلیغات اسلامی وارد عمل شوند. خودکشی در 23 کشور دنیا جرم و اجرای کامل سند ملی خودکشی در ایران ضروری استحمید پیروی، رئیس مرکز مشاوره دانشگاه علوم پزشکی ایران، هم با اشاره به اهمیت برگزاری همایش ملی پیشگیری از خودکشی در آگاهیبخشی و افزایش سطح سواد جامعه درباره این پدیده شوم در ادامه اهداف و بخشهای مختلف این همایش را تشریح و خاطرنشان کرد: آمار خودکشی در ایالات متحده آمریکا بیش از متوسط جهانی و 14.4 در 100هزار نفر جمعیت است، اما با وجود آمار اندک خودکشی در ایران (کمتر از میانگین جهانی) دانشگاه علوم پزشکی ایران همواره میکوشد تا شیب این آمار را کاهش دهد، برگزاری همایش ملی پیشگیری از خودکشی نمونه بارزی از این اقدامات است. وی، خودکشی را در 23 کشور دنیا جرم دانست و در ادامه بر ضرورت اجرای کامل سند ملی خودکشی ابلاغشده در سال 1400 تأکید کرد.30 نهاد مسئول کاهش آسیبهای اجتماعی در کشور
در ادامه این نشست، غلامعباس ترکی، معاون حقوق عامه و پیشگیری از وقوع جرم دادستانی کل کشور، با تشریح سیاستهای دادستانی کل کشور گفت: دستگاه قضایی براساس قانون اساسی وظیفه پیشگیری از آسیبهای اجتماعی در کنار مسئولیت رسیدگی به جرائم را بر عهده دارد، با این وجود پیشگیری از آسیبهای اجتماعی یک اقدام بینبخشی است، و بسیاری از آسیبهای اجتماعی در اختیار قوه قضائیه نیست. وی با بیان اینکه در قانون برنامه ششم توسعه، بر پیشگیری از 5 آسیب اجتماعی حاشیهنشینی، اعتیاد، بیکاری و ... تأکید شده تا آمار این آسیبها به 25 درصد کاهش یابد، افزود: بر این اساس مولفههای اقتصادی و معیشتی در کاهش آسیبهای اجتماعی تأثیر بسزایی دارد و بهنوعی 30 نهاد در این زمینه مسئولند. معاون دادستانی کل کشور، ادامه داد: با وجود شمار اندک پدیده خودکشی در ایران، نسبت به میانگین جهانی، اما در مقایسه با آمار سالهای گذشته باید اقدامات پیشگیرانهتری لحاظ شود، که بر این اساس ارزیابی و بهروزرسانی سند ملی خودکشی پیشنهاد میشود.ترکی در ادامه آمارهای مرتبط با حوزه خودکشی در کشور را براساس سن جمعیتی و میزان مداخلات فوری تشریح کرد. خودکشی در ایران بدون تعقیب کیفری محمدحسین صادقی، مدیرکل پیشگیری از وقوع جرم و آسیبهای اجتماعی دادستانی کل کشور، هم با اشاره به اهمیت برگزاری همایش ملی پیشگیری از خودکشی با استفاده از ظرفیت دستگاهها و انجمنهای علمی در ادامه مداخله در حوزه آسیبهای اجتماعی را از وظایف و دغدغههای جدی مقام معظم رهبری برشمرد و افزود: براین اساس این موضوع برای همه یک تکلیف است.
وی جایگاه ایران در زمینه آمار پدیده خودکشی را مطلوب اما نه ایدهآل دانست و در ادامه بر ضرورت تلاش بیشتر در این حوزه تأکید و خاطرنشان کرد: براساس آموزههای دینی و قرآنی حتی یک خودکشی در کشور نباید رخ دهد. با این وجود جرم خودکشی در ایران تعقیب کیفری ندارد و این در حالی است که در برخی کشورها چنین نیست. مدیرکل پیشگیری از وقوع جرم و آسیبهای اجتماعی دادستانی کل کشور، با اشاره به رویکرد قوانین جزائی در تعریف حبس با درجات متعدد برای افرادی که ارتکاب خودکشی را ترغیب میکنند، یادآور شد: بازتابهای رسانهای در افزایش خودکشی تأثیر بسزایی دارد.
منبع: خبرگزاری فارس